Cypr. Turecka Republika Cypru Północnego.

Turecka Republika Cypru Północnego, relacja z podróży.

Tekst i zdjęcia: Paweł Krzyk

Na wyspę Cypr przyleciałem wraz z małżonką, z Biurem Podróży „Itaka” na przełomie roku 2014/2015. Szczegóły organizacyjne zwiedzania państw cypryjskich  przedstawiłem w informacjach praktycznych. To dziwne miejsce, w którym na jednej niezbyt wielkiej wyspie znajdują się aż cztery samodzielne, niezależne od siebie państwa/terytoria. Są to: Republika Cypru, Turecka Republika Cypru, ONZ- ka Strefa Buforowa na Cyprze oraz Akrotiri i Dhekelia Wyspę zamieszkują głównie przedstawiciele dwóch narodów, wyznających dwie religie: prawosławie i islam. Między innymi dążenia Greków do połączenia się z Grecją, oraz sprzeczne interesy krajów macierzystych i mocarstw światowych, spowodowały, że Turcja w lipcu 1974 r. zaatakowała Cypr i w 48 godzin zajęła 1/3 wyspy. Na zajętym terenie ostatecznie utworzona została Turecka Republika Cypru Północnego. Aby nie dopuścić do dalszych walk utworzono Strefę zdemilitaryzowaną pod zarządem ONZ. Nastąpiły czystki etniczne i masowe przesiedlenia obu narodowości do „swoich” państw. Próby mediacji, negocjacji… pozostają w ciągu ostatnich czterdziestu lat bez rezultatu. Faktycznie istniejące państwo, o którym piszę, nie jest uznawane na arenie międzynarodowej, poza Turcją, dzięki której funkcjonuje politycznie i ekonomicznie. Zajmuje powierzchnię 3355 km², i zamieszkuje je około 300 tysięcy mieszkańców. W 2003 roku przywrócono swobodny przepływ osób pomiędzy państwami cypryjskimi, jednak tylko jako krótkie odwiedziny bez możliwości stałego zamieszkania. W ten sposób otwarto również granicę dla turystów. Przekraczanie granicy następuje po sprawdzeniu dokumentów tożsamości, i ostemplowaniu wizy na luźnej kartce papieru. Można do tego kraju dostać sie: lądem ze strony Republiki Cypru, samolotem lub promem przez Turcję. Zwiedzając oba kraje, wydaje mi się, że część turecka wyspy jest biedniejsza, lecz posiada na swoim terenie najciekawsze zabytki historyczne. Jedną z wycieczek na wyspie zrobiłem na wschodni jej kraniec. Aby tam dojechać, jadąc z Limassol musiałem przejechać przez: bazę wojskową Dhekelia, jechać kilka kilometrów po Strefie Buforowej ONZ, oraz przekroczyć granicę. Celem wycieczki były najciekawsze zabytki Cypru z czasów rzymskich w Salaminie (I wiek pne do III wieku naszej ery). Salaminę zbudowali bohaterowie wojny trojańskiej, którzy przybyli tu aby się wzbogacić na… miedzi. W górach Cypru znajdowały się powierzchniowe złoża miedzi, które w epoce brązy były niezwykle cennym minerałem. Stąd i nazwa wyspy: Wyspa Miedzi (kipros- miedź). Oglądamy dobrze zachowane ruiny łaźni, i kolumnady, które na pewno zaciekawiłyby osoby znające się na tym. Na zdjęciach łaźnie rzymskiej Salaminy.

Tuż obok znajdziesz dobrze odrestaurowaną widownię teatru dla 5 tysięcy widzów. Mnie zaciekawiły hydrauliczne rozwiązania toalety, w której po „skorzystaniu” używano morskich gąbek, maczanych w przepływającej wodzie.

W pobliżu można zobaczyć rozległe nekropolie (obecnie pola), na których wyróżnia się grobowiec Barnaby. To jeden z głosicieli nauk Chrystusa z czasów apostołów, który został ukamienowany w Salaminie w 57 roku naszej ery. Znajdujący się obok klasztor jest obecnie muzeum: ikon oraz artefaktów archeologicznych. Na zdjęciach: grób Barnaby i klasztor.

Znajdująca się niedaleko Famagusta, rozkwitła w czasach krzyżowców, na handlu pomiędzy światem arabskim i Europą. Pewnie i tutaj droga morską wędrowały towary z Jedwabnego Szlaku. W czasach kiedy miastem zarządzali Francuzi, powstało wiele kościołów, które fundowali bogaci kupcy. W czasach następnych, weneckich, zbudowano również ogromne 15 metrowej wysokości mury obronne. Famagusta zostaje podbita przez Turków w 1570 roku po 11 miesięcznym oblężeniu, w czasie którego większa część wspaniałych zabytków zamieniono ostrzałem armatnim w gruzy. Perłą architektury Famagusty pozostaje Świątynia Św. Mikołaja (obecnie Meczet Lala Mustafa Paszy). Fronton dawnego kościoła przypomina wyglądem Katedrę Notre Dame w Paryżu. Pozostałe obiekty sakralne w 1571 r. również zamieniono na meczety. Na zdjęciach: jedna z bram w murach obronnych, oraz Meczet Lala…

Warte spaceru, skosztowania: kebabu oraz kawy po turecku, są uliczki w centrum miasta. Wracając z Famagusty, nasz autokar przejeżdża w pobliżu dawnej luksusowej dzielnicy miasta Varoshy, znajdującej się nad najpiękniejsza plażą Cypru. Obecnie Warossi jest miastem widmem, strefą zamkniętą dla ludzi, w której przyroda powoli odzyskuje należne jej miejsce: wewnątrz i na domach mieszkalnych. Ta dzielnica Famagusty stała się karta przetargową, którą Turcy oferowali Grekom w zamian za uznanie ich państwa na Cyprze. Efekt straszy oknami bez szyb i zamkniętym dla ludzi terenem. Niżej: uliczki Famagusty i Warossi.

Drugą wycieczkę do tego kraju zrobiłem w części centralnej na północ, poprzez stolicę Nikozję. Druga strona miasta za Strefa Buforową ONZ jest podobna do części greckiej, tyle że tutaj słychać nawoływania muezinów z meczetów, oraz jest znacznie… jakby to ująć, biedniej. Ten rejon wraz z częścią nadmorską Kyrenia/ Kirenia (tur), należy do najpiękniejszych na wyspie. Miasto Kyrenia posiada urokliwą starówkę wokół starożytnej zatoki portowej, oraz potężny zamek obronny. W znajdującym się niedaleko Bellapais, można zwiedzić XIII wieczne ruiny opactwa. Pokazuję niżej widok z murów zamku, oraz port w Kyrenia.

Przejście do pozostałych relacji z Wyspy Cypr:

Republika Cypru

Strefa buforowa na Cyprze (ONZ)

Akrotiri i Dhekelia (Zjednoczone Królestwo)

Cypr Północny, Lurukina/ Akincilar

              Oficjalnie wyspa Cypr od wielu lat jest de facto podzielona na Republikę Cypryjską i Turecką Republikę Cypru Północnego. Pomiędzy nimi znajduje się Strefa Buforowa (ONZ).

Luroujina (ang.), wcześniej Lurukina, Λουρουτζίνα (grecki) Akıncılar (turecki), to wioska na Cyprze, znajdująca się na cyplu z trzech stron otoczonym Strefą  Buforową. Strefa Buforowa Narodów Zjednoczonych oddziela Luroujinę od obszaru kontrolowanego przez Republikę Cypryjską. Obecnie istnieje tunel, który został zaprojektowany, aby wejść do wioski bez potrzeby kontrolowania przez punkty wojskowe. Wioska jest obecnie otwarta dla wszystkich. Jest w niej wiele nietkniętych (czytaj nierozwalonych działaniami wojennymi), zabytkowych budynków.

Kiedyś była to jedna z największych tureckich wiosek na Cyprze. Do 1960 roku Louroujinę zamieszkiwali Cypryjczycy: tureccy i greccy. Większość stanowili Turcy Cypryjscy. Greccy Cypryjczycy  (około 100), uciekli z wioski w czasie rządów nadzwyczajnych. W 1973 roku w Louroujina mieszkało 1963 Turków. Potem część przesiedlono i od 2011 roku Louroujina ma populację około 390 osób.

Lurukinę pominąłem podczas mojej pierwszej bytności na Cyprze w 2015 roku. Potem usłyszałem o niej i dowiedziałem się, że łatwo (i tanio) jest do niej dotrzeć poprzez tureckie lotnisko Ercon (ECN), ale trzeba to zrobić od strony Turcji (z Istambułu lub Antalii). Podczas jednej z podróży w 2023 roku wypadł mi dłuższy stop w Istambule. Po drobnej korekcie trasy, wylądowałem na niewielkim północno- cypryjskim lotnisku Ercon. A potem taksówką 20 km i spacerowałem po tym dziwnym zakątku, o którym historia Cypru zapomniała.

Niżej kilka zdjęć.

Oferuję film podróżniczy z obu krajów cypryjskich w jakości HD. Czas  22 minuty.

Jeżeli jesteś zainteresowany zajrzyj niżej