Cypr Północny, relacja z podróży.
Turecka Republika Cypru Północnego, relacja z podróży.
Tekst i zdjęcia: Paweł Krzyk
Na wyspę Cypr przyleciałem wraz z małżonką, z Biurem Podróży „Itaka” na przełomie roku 2014/2015. Szczegóły organizacyjne zwiedzania państw cypryjskich przedstawiłem w informacjach praktycznych. To dziwne miejsce, w którym na jednej niezbyt wielkiej wyspie znajdują się aż cztery samodzielne, niezależne od siebie państwa/terytoria. Są to: Republika Cypru, Turecka Republika Cypru, ONZ- ka Strefa Buforowa na Cyprze oraz Akrotiri i Dhekelia Wyspę zamieszkują głównie przedstawiciele dwóch narodów, wyznających dwie religie: prawosławie i islam. Między innymi dążenia Greków do połączenia się z Grecją, oraz sprzeczne interesy krajów macierzystych i mocarstw światowych, spowodowały, że Turcja w lipcu 1974 r. zaatakowała Cypr i w 48 godzin zajęła 1/3 wyspy. Na zajętym terenie ostatecznie utworzona została Turecka Republika Cypru Północnego. Aby nie dopuścić do dalszych walk utworzono Strefę zdemilitaryzowaną pod zarządem ONZ. Nastąpiły czystki etniczne i masowe przesiedlenia obu narodowości do „swoich” państw. Próby mediacji, negocjacji… pozostają w ciągu ostatnich czterdziestu lat bez rezultatu. Faktycznie istniejące państwo, o którym piszę, nie jest uznawane na arenie międzynarodowej, poza Turcją, dzięki której funkcjonuje politycznie i ekonomicznie. Zajmuje powierzchnię 3355 km2, i zamieszkuje je około 300 tysięcy mieszkańców. W 2003 roku przywrócono swobodny przepływ osób pomiędzy państwami cypryjskimi, jednak tylko jako krótkie odwiedziny bez możliwości stałego zamieszkania. W ten sposób otwarto również granicę dla turystów. Przekraczanie granicy następuje po sprawdzeniu dokumentów tożsamości, i ostemplowaniu wizy na luźnej kartce papieru. Można do tego kraju dostać sie: lądem ze strony Republiki Cypru, samolotem lub promem przez Turcję. Zwiedzając oba kraje, wydaje mi się, że część turecka wyspy jest biedniejsza, lecz posiada na swoim terenie najciekawsze zabytki historyczne. Jedną z wycieczek na wyspie zrobiłem na wschodni jej kraniec. Aby tam dojechać, jadąc z Limassol musiałem przejechać przez: bazę wojskową Dhekelia, jechać kilka kilometrów po Strefie Buforowej ONZ, oraz przekroczyć granicę. Celem wycieczki były najciekawsze zabytki Cypru z czasów rzymskich w Salaminie (I wiek pne do III wieku naszej ery). Salaminę zbudowali bohaterowie wojny trojańskiej, którzy przybyli tu aby się wzbogacić na… miedzi. W górach Cypru znajdowały się powierzchniowe złoża miedzi, które w epoce brązy były niezwykle cennym minerałem. Stąd i nazwa wyspy: Wyspa Miedzi (kipros- miedź). Oglądamy dobrze zachowane ruiny łaźni, i kolumnady, które na pewno zaciekawiłyby osoby znające się na tym. Na zdjęciach łaźnie rzymskiej Salaminy.
Tuż obok znajdziesz dobrze odrestaurowaną widownię teatru dla 5 tysięcy widzów. Mnie zaciekawiły hydrauliczne rozwiązania toalety, w której po „skorzystaniu” używano morskich gąbek, maczanych w przepływającej wodzie.
W pobliżu można zobaczyć rozległe nekropolie (obecnie pola), na których wyróżnia się grobowiec Barnaby. To jeden z głosicieli nauk Chrystusa z czasów apostołów, który został ukamienowany w Salaminie w 57 roku naszej ery. Znajdujący się obok klasztor jest obecnie muzeum: ikon oraz artefaktów archeologicznych. Na zdjęciach: grób Barnaby i klasztor.
Znajdująca się niedaleko Famagusta, rozkwitła w czasach krzyżowców, na handlu pomiędzy światem arabskim i Europą. Pewnie i tutaj droga morską wędrowały towary z Jedwabnego Szlaku. W czasach kiedy miastem zarządzali Francuzi, powstało wiele kościołów, które fundowali bogaci kupcy. W czasach następnych, weneckich, zbudowano również ogromne 15 metrowej wysokości mury obronne. Famagusta zostaje podbita przez Turków w 1570 roku po 11 miesięcznym oblężeniu, w czasie którego większa część wspaniałych zabytków zamieniono ostrzałem armatnim w gruzy. Perłą architektury Famagusty pozostaje Świątynia Św. Mikołaja (obecnie Meczet Lala Mustafa Paszy). Fronton dawnego kościoła przypomina wyglądem Katedrę Notre Dame w Paryżu. Pozostałe obiekty sakralne w 1571 r. również zamieniono na meczety. Na zdjęciach: jedna z bram w murach obronnych, oraz Meczet Lala…
Warte spaceru, skosztowania: kebabu oraz kawy po turecku, są uliczki w centrum miasta. Wracając z Famagusty, nasz autokar przejeżdża w pobliżu dawnej luksusowej dzielnicy miasta Varoshy, znajdującej się nad najpiękniejsza plażą Cypru. Obecnie Warossi jest miastem widmem, strefą zamkniętą dla ludzi, w której przyroda powoli odzyskuje należne jej miejsce: wewnątrz i na domach mieszkalnych. Ta dzielnica Famagusty stała się karta przetargową, którą Turcy oferowali Grekom w zamian za uznanie ich państwa na Cyprze. Efekt straszy oknami bez szyb i zamkniętym dla ludzi terenem. Niżej: uliczki Famagusty i Warossi.
Drugą wycieczkę do tego kraju zrobiłem w części centralnej na północ, poprzez stolicę Nikozję. Druga strona miasta za Strefa Buforową ONZ jest podobna do części greckiej, tyle że tutaj słychać nawoływania muezinów z meczetów, oraz jest znacznie… jakby to ująć, biedniej. Ten rejon wraz z częścią nadmorską Kyrenia/ Kirenia (tur), należy do najpiękniejszych na wyspie. Miasto Kyrenia posiada urokliwą starówkę wokół starożytnej zatoki portowej, oraz potężny zamek obronny. W znajdującym się niedaleko Bellapais, można zwiedzić XIII wieczne ruiny opactwa. Pokazuję niżej widok z murów zamku, oraz port w Kyrenia.
Przejście do pozostałych relacji z Wyspy Cypr:
Strefa buforowa na Cyprze (ONZ)
Akrotiri i Dhekelia (Zjednoczone Królestwo)